Ból miesiączkowy to dolegliwość, którą zna niemal każda kobieta. Bywa w różnym stopniu nasilony, jednak niekiedy ogranicza lub wręcz uniemożliwia codzienne funkcjonowanie. Co robić, gdy się pojawi?

Przyczyny bólu miesiączkowego

Ból miesiączkowy jest dolegliwością występującą w mniejszym lub większym natężeniu niemal u wszystkich kobiet. Skąd się on bierze? Menstruacja jest fazą cyklu, w której niezapłodniona komórka jajowa ulega wydaleniu razem z złuszczonym nabłonkiem macicy, czyli endometrium. Mimo, że jest to zjawisko fizjologiczne i występuje systematycznie u każdej zdrowej kobiety w wieku rozrodczym, towarzyszą mu krwawienie i niekiedy również ból.

Bóle menstruacyjne dotyczą przede wszystkim dziewcząt i kobiet młodych (tzw. pierwotne bolesne miesiączkowanie), często pojawiają się jeszcze przed wystąpieniem krwawienia i są pierwszym symptomem zbliżającej się miesiączki. Ich obecność powodowana jest zaburzeniami gospodarki hormonalnej, charakterystycznymi dla tego momentu. W organizmie kobiety wzrasta wówczas stężenie prostaglandyn – hormonów odpowiadających w ludzkim organizmie m. in. za powstawanie reakcji bólowej. Biorą one również udział w skurczach mięśni macicy i wewnątrzmacicznych naczyń krwionośnych, przez co spada poziom dotlenienia narządu. Skurcze menstruacyjne i związany z nimi ból można uznać za zjawisko fizjologiczne, jeśli nie utrudniają one codziennego funkcjonowania. Kiedy ból miesiączkowy jest na tyle silny, że wyłącza z normalnego życia i powoduje np. absencję w szkole lub w pracy, wymaga niezwłocznej konsultacji z lekarzem, ustalenia jego przyczyn i rozpoczęcia odpowiedniego leczenia.

Jak złagodzić bóle miesiączkowe?

Niekiedy, gdy bóle miesiączkowe utrzymują się przez dłuższy czas (np. kilka miesięcy), należy udać się do lekarza. Zdarza się, że wyjątkowo bolesne miesiączkowanie ma podłoże chorobowe i wówczas niezwłocznie trzeba rozpocząć leczenie. Może też ono być objawem pierwotnego bolesnego miesiączkowania występującego u dziewcząt i młodych kobiet, jednak zawsze trzeba poznać przyczynę dolegliwości. Jak złagodzić ból miesiączkowy, jeśli jego przyczyną nie jest żadna choroba? Co pomaga na silne skurcze? Większość kobiet sięga po prostu po dostępne w aptekach środki przeciwbólowe, choć niektóre też stosują sprawdzone, domowe sposoby. Bez względu jednak na wybraną metodę, aby ból był łagodny i nie utrudniał codziennych aktywności, konieczne jest dbanie o ogólny stan zdrowia, na co składają się:

• Regularne wizyty kontrolne u ginekologa. Nawet, jeśli nie dzieje się nic niepokojącego, raz do roku należy udać się na kontrolę. Nie wszystkie nieprawidłowości dają od razu o sobie znać, dlatego profilaktyka jest niezwykle ważna. Lekarz powinien wykonywać nie tylko standardowe badanie ginekologiczne, ale także USG narządów rodnych oraz badanie cytologiczne.
• Odpowiednia ilość snu. Zdrowy, efektywny sen jest niezbędny, by pozostawać w dobrej kondycji fizycznej i psychicznej. Osoba wypoczęta dużo lepiej znosi wszelkie dolegliwości, a wyspany organizm łatwiej sobie z nimi radzi.
• Ograniczanie stresu. Przewlekły lub silny stres współcześnie towarzyszy ludziom na co dzień. Jego unikanie lub skuteczne radzenie sobie z nim znacząco poprawia ogólne samopoczucie i zwiększa odporność ludzkiego organizmu.
• Aktywność fizyczna. Ćwiczenia ruchowe są nie tylko sposobem na ból miesiączkowy, ale w ogóle zapewniają dobrą formę fizyczną. Pozwalają lepiej radzić sobie z bólem i zapobiegać skurczom, również tym towarzyszącym menstruacji. Kobiety aktywne fizycznie rzadziej narzekają na bolesne miesiączkowanie.

Tabletki na bóle miesiączkowe

Bardzo popularnym i rozpowszechnionym sposobem na ból miesiączkowy są tabletki przeciwbólowe, a środków tego rodzaju dostępnych w aptekach jest wiele. Niektóre dostępne są wyłącznie na receptę, a lekarze przepisują je np. przy zespole bolesnego miesiączkowania lub w innych sytuacjach medycznych wymagających fachowych rozwiązań.
[!art-banner!]

Jeśli bolesność nie ma podłoża chorobowego, można stosować też preparaty dostępne bez recepty, np. zawierające paracetamol lub niesteroidowe leki przeciwzapalne. Jeśli ich stosowanie jest nieskuteczne lub istnieją do niego jakieś przeciwwskazania, można zastosować tabletki zawierające metamizol. Działa on nie tylko przeciwbólowo, ale też rozkurczowo wobec mięśni gładkich, z których zbudowany jest trzon macicy. Połączenie tych dwóch mechanizmów działania daje wysoką skuteczność, sprawdza się zatem w uśmierzaniu bólu o dużym natężeniu.

Domowe sposoby na bóle miesiączkowe

Niektóre kobiety zamiast zażywania tabletek wolą naturalne, domowe sposoby na ból miesiączkowy. Metody te jednak nie muszą się wykluczać, ale w wielu przypadkach mogą się wzajemnie uzupełniać, zwiększając swoją skuteczność. Przyjmowanie środków przeciwbólowych i stosowanie domowych zabiegów to niejako obosieczna broń w walce z przykrymi dolegliwościami. Co na bóle menstruacyjne sprawdza się najlepiej?

• Ciepły prysznic. Działa odprężająco, rozgrzewa i rozluźnia mięśnie. Poprawia nastrój i ogólne samopoczucie, wspierając walkę z bólem i niwelując objawy. W czasie miesiączki kąpiel ma dodatkowy atut – odświeża i pozwala lepiej dbać o higienę, nie tylko miejsc intymnych. Menstruacji często towarzyszy nadmierne pocenie, więc częstsze kąpiele są wówczas nieodzowne. Biorąc ciepły prysznic, można wykonać sobie delikatny masaż odprężający.
• Stosowanie termoforu. Ciepłe okłady działają podobnie jak kąpiel – rozgrzewają i odprężają napięte mięśnie, zmniejszając dolegliwości bólowe. Zamiast termoforu można użyć ciepłego kompresu lub bawełnianego woreczka napełnionego rozgrzanymi ziarnami ryżu lub gorczycy. Ziarna długo utrzymują temperaturą i są świetnym, naturalnym sposobem na ogrzewanie różnych partii ciała.
• Odpoczynek. Odpowiednia ilość snu i wypoczynku jest w czasie miesiączki bardzo ważna, by pozostać w dobrej kondycji. Zmęczenie, stres i niewyspanie wzmagają natomiast dokuczliwe objawy.
• Luźna odzież. Bardzo ważne jest, by w czasie menstruacji zadbać o luźną odzież, nie uciskającą okolic brzucha. Upijające gumki, guzki czy suwaki mogą wzmagać skurcze lub przysparzać dodatkowych dolegliwości.
• Łagodna aktywność fizyczna. Odpowiednie ćwiczenia ruchowe także pomagają się rozluźnić i złagodzić bolesne skurcze. Wysiłek nie może być jednak zbyt intensywny, ponieważ wówczas efekt będzie odwrotny.

Powiązane artykuły:

Silny ból głowy – przyczyny. Jak sobie pomóc? >>
Napięciowy ból głowy – objawy i leczenie. Jak sobie pomóc?
Ból mięśni – przyczyny. Co stosować? >>

Autor: Justyna Gabrysiak-Kula

Konsultacja merytoryczna: dr n. med. Monika Żyła, specjalista położnictwa i ginekologii