Jak i kiedy powinno się zbijać gorączkę u osoby dorosłej? Czy zawsze podwyższona temperatura ciała wymaga ingerencji? Jakie są skuteczne sposoby na obniżanie nadmiernej ciepłoty organizmu?

Kiedy zbijać gorączkę u dorosłego?

Temperatura ciała człowieka jest stała i nie zależy od temperatury środowiska zewnętrznego. Dzieje się tak dzięki procesom termoregulacji. Co to takiego? Jest to właśnie zdolność organizmu do utrzymania stałej temperatury bez względu na warunki panujące w otoczeniu. Umożliwia ona ludziom (i innym ssakom oraz ptakom) funkcjonowanie o różnych porach roku oraz zasiedlanie różnych stref klimatycznych.

Przyjmuje się, że prawidłowa temperatura ludzkiego ciała wynosi 36,6⁰C, choć tak naprawdę norma zależy nieco od miejsca pomiaru, a nieznaczne wahania również się w niej mieszczą. Mierzona w jamie ustnej i w odbytnicy jest zwykle o 0,5–0,8°C wyższa niż mierzona pod pachą . Najczęściej temperaturę mierzy się pod pachą w przypadku tradycyjnych termometrów spirytusowych oraz na czole nowoczesnymi termometrami bezdotykowymi. Tu z reguły za wynik prawidłowy uznaje się nieprzekraczający 37⁰C. Powyżej tej granicy występuje natomiast stan podgorączkowy.

Od jakiej temperatury jest gorączka? W praktyce mówi się o niej zwykle, kiedy „słupek” przekroczy poziom 38⁰C. Gorączce towarzyszą zwykle takie objawy jak przyspieszona akcja serca, bóle głowy, brak apetytu. Objawy te źle wpływają na ogólne samopoczucie, stąd pojawiająca się od razu chęć obniżenia temperatury. Od jakiej wartości temperatury zbijać gorączkę? Biorąc pod uwagę, że gorączka jest naturalnym mechanizmem obronnym organizmu i odpowiedzią układu odpornościowego na obecność czynnika chorobotwórczego, jest ona zjawiskiem pożytecznym – próbą zwalczenia stanu patologicznego. Z drugiej strony jednak, kiedy jest zbyt wysoka, pogarsza samopoczucie, powoduje ogólne rozbicie i tym samym utrudnia rekonwalescencję.

Pojawia się więc pytanie czy zbijać gorączkę powyżej 38⁰C, czy pozwalać organizmowi walczyć z infekcją. Odpowiedź nie jest jednoznaczna. Temperatura ciała powyżej 40,5⁰C jest groźna dla życia. Wówczas zbijanie gorączki jest bezwzględnie konieczne. Poniżej tej wartości kwestia nie jest oczywista. Ludzie mają bardzo różną tolerancję na podwyższoną temperaturę. Niektórzy bardzo źle czują się już przy 38,5⁰C, inni dopiero powyżej 39⁰C zaczynają odczuwać dyskomfort. Gorączkę należy zbijać, kiedy znacząco wpływa ona na ogólne samopoczucie i pogarszając je, obniża zdolność organizmu do zdrowienia i regeneracji. Pojawienie się objawów współistniejących i zła kondycja ogólna są podstawą do podania środków na obniżenie temperatury ciała.

[!art-banner!]

Leki na zbicie gorączki dla dorosłych

Kiedy u dorosłych potrzebne są leki przeciwgorączkowe, nie trzeba mieć recepty. W aptekach wiele środków o takim działaniu dostępnych jest bez przepisu lekarza. Popularne substancje, po które pacjenci sięgają powszechnie to:

• paracetamol,
• naproksen,
• kwas acetylosalicylowy,
• ibuprofen.

Jeśli jednak istnieją jakiś przeciwwskazania do ich stosowania lub nie są one wystarczająco skuteczne, zaleca się przyjmowanie metamizolu. Lek na gorączkę zawierający metamizol przeznaczony jest dla dorosłych pacjentów lub młodzieży powyżej 15 roku życia. Mimo że można kupić go bez recepty, jego dawkowanie należy zawsze uzgodnić z lekarzem lub zapoznać się z zaleceniami producenta danego preparatu. Skutecznie obniża on temperaturę ciała, a ponadto działa przeciwbólowo i rozkurczowo wobec mięśni gładkich. Mnogość mechanizmów jego działania sprawia, że poprawia on ogólne samopoczucie, nie może jednak zastępować terapii zaleconej przez specjalistę.

Tabletki na gorączkę są skutecznym i szybko działającym sposobem na zbicie temperatury dla dorosłych pacjentów. Jeśli jednak problem powraca, trwa długo (więcej niż 2-3 dni) lub towarzyszą mu inne niepokojące objawy, należy niezwłocznie udać się do lekarza celem ustalenia ich przyczyny.

Domowe sposoby na zbicie gorączki

Próbując obniżyć podwyższoną temperaturę ciała, oprócz przyjmowania tabletek, można spróbować naturalnych domowych metod. Jak zbić gorączkę domowymi sposobami?

• Zimne okłady. To stary, od wieków stosowany „patent” na gorączkę. Choć ludzki organizm posiada zdolność termoregulacji, ingerencja z zewnątrz w postaci zimnych okładów ( na czoło, podudzia) może miejscowo ochłodzić rozgrzane ciało.
• Chłodna kąpiel. Ten domowy sposób na gorączkę działa podobnie jak zimne okłady, tyle że obejmuje swym zasięgiem większą powierzchnię ciała. Kąpiel nie może być zbyt zimna ( 1-2 st.C mniej od aktualnej temperatury ciała), ponieważ zbyt duża różnica temperatury między wodą a skórą może spowodować dyskomfort, a nawet ból.
• Napar z lipy. Kwiatostan lipy wykazuje lecznicze właściwości, w tym – działanie napotne. Wydzielanie potu pomaga organizmowi obniżyć temperaturę ciała, dlatego picie naparów z lipy może skutecznie wspierać walkę z gorączką.

Stosowanie naturalnych sposobów na gorączkę może stanowić uzupełnienie dla stosowania farmaceutycznych środków przeciwgorączkowych lub – w niektórych przypadkach – je zastąpić. Domowe sposoby zalecane są np. matkom karmiącym i kobietom w ciąży, które powinny unikać przyjmowania leków (dotyczy to wyłącznie miejscowych chłodnych okładów). W przypadku wystąpienia gorączki w ciąży lub podczas karmienia należy jednak zawsze skonsultować się z lekarzem i postępować zgodnie z jego zaleceniami.

Co robić, gdy gorączka nie spada pomimo podania leku?

Kiedy u dorosłego pacjenta gorączka nie spada nawet po podaniu leków przeciwgorączkowych, jest to sygnał alarmujący, że w organizmie dzieje się coś poważnego. Co robić, gdy sytuacja taka ma miejsce? Należy niezwłocznie udać się do lekarza – na początek najlepiej do lekarza rodzinnego, który na podstawie wywiadu skieruje pacjenta na odpowiednie badania albo do specjalisty. Ponieważ gorączka może mieć bardzo wiele różnych przyczyn – od zupełnie błahych po bardzo groźne, zawsze należy dokładnie ustalić, dlaczego nie spada mimo stosowania różnych metod – tabletek i domowych sposobów. Podobne postępowanie obowiązuje, gdy gorączka spada po jakimś czasie od przyjęcia leków, ale po kilku godzinach uporczywie wraca. Jeśli stan taki utrzymuje się dłużej niż 2-3 dni, również trzeba skonsultować się z lekarzem.

Powiązane artykuły:

Napięciowy ból głowy – objawy i leczenie. Jak sobie pomóc? >>
Silny ból głowy – przyczyny. Jak sobie pomóc?
Metamizol – jak działa lek? Dawkowanie >>

Autor: Justyna Gabrysiak-Kula

Konsultacja merytoryczna: lekarz rodzinny Marta Falcman-Sobczak